بازار سرمایه ایران در ماههای اخیر با تحرکات مثبت و افزایش چشمگیر معاملات مواجه شده است. شاخص کل پس از دورههای اصلاح، دوباره کانالهای بالاتر را تجربه میکند و افزایش ارزش معاملات حکایت از بازگشت اعتماد نسبی سهامداران به بازار دارد. در کنار این رشد، موج عرضه اولیهها نیز در بورس آغاز شده و به گفته مدیران سازمان بورس، حدود ۲۰ عرضه اولیه دیگر تا پایان سال جاری در راه است که میتواند نقدینگی تازهای وارد بازار کند و هیجان خرید را تقویت نماید. این فضا، به ویژه برای سهامداران حقیقی که در دورههای کاهش بازار زیان دیدهاند، نوید بخش فرصتی برای بازنگری سبد سرمایهگذاری و حضور در بخشهای استراتژیک بازار است.
در این گزارش خبرنگار گسترش نیوز به بررسی سهام ها دلاری در بورس می پردازد.
در بازار سرمایه ایران، گروههایی از سهام وجود دارند که عملکرد آنها تا حد زیادی با نرخ ارز مرتبط است، به ویژه شرکتهایی که بخش قابلتوجهی از درآمد خود را از صادرات یا فروش محصولات مبتنی بر قیمت جهانی دریافت میکنند اما هزینهها عمدتاً به صورت ریالی است. این سهام دلاری در بازار ایران معمولاً شامل صنایع فلزات اساسی، پتروشیمیها، استخراج کانههای فلزی و بخشهای مرتبط با کالای صادراتی هستند که رشد نرخ ارز میتواند سودآوری آنها را افزایش دهد. چنین شرکتهایی به دلیل افزایش درآمدهای ارزی در صورت رشد دلار پتانسیل بالاتری برای رشد سودآوری و قیمت سهام دارند و بسیاری از تحلیلگران بازار، آنها را در سبد سرمایهگذاری بلندمدت توصیه میکنند.
در شرایطی که ارزش ریالی بازار سهام افزایش مییابد اما ارزش دلاری آن همچنان تحت تأثیر نوسانات نرخ ارز باقی مانده، توجه به سهمهایی که بیشترین بهره را از بالا بودن نرخ ارز میبرند، میتواند بازدهی واقعی سرمایهگذاری را افزایش دهد.
برخی از نمادهایی که بهعنوان سهام دلاری شناخته میشوند و طی سالهای اخیر در بازار سرمایه فعال بودهاند، عمدتاً در صنایع صادراتمحور قرار دارند. این شرکتها بهدلیل وابستگی درآمدهایشان به نرخ ارز و قیمتهای جهانی، در دورههای رشد دلار از ظرفیت سودآوری بالاتری برخوردار میشوند و معمولاً مورد توجه سرمایهگذاران قرار میگیرند.
در این میان، گروه فلزات اساسی شامل شرکتهای فعال در حوزه تولید فولاد، مس، آلومینیوم و سایر فلزات پایه، از مهمترین نمادهای دلاری بورس به شمار میروند. این شرکتها بهدلیل فروش محصولات خود در بازارهای جهانی، با افزایش نرخ ارز معمولاً درآمدهای ارزی بیشتری کسب میکنند و همین موضوع در گزارشهای فصلی آنها بهصورت رشد فروش و بهبود سودآوری نمایان میشود. پتروشیمیها نیز بخش مهمی از سهام دلاری بازار را تشکیل میدهند. بسیاری از شرکتهای این گروه محصولات خود را صادر کرده یا با نرخهای دلاری به فروش میرسانند. افزایش نرخ ارز باعث میشود ارزش ریالی فروش خارجی این شرکتها افزایش یابد و در نتیجه، حاشیه سود آنها بهبود پیدا کند؛ موضوعی که میتواند اثر مثبتی بر قیمت سهام این شرکتها در بورس داشته باشد.
در کنار این صنایع، استخراج کانههای فلزی و شرکتهای معدنی نیز بهدلیل وابستگی به قیمتهای جهانی کامودیتیها، در زمره سهام دلاری قرار میگیرند. این گروه معمولاً در دورههایی که نرخ ارز روندی صعودی دارد و قیمت جهانی مواد خام در سطوح بالاتری تثبیت میشود، عملکرد بهتری نسبت به کلیت بازار از خود نشان میدهد و مورد توجه فعالان بازار سرمایه قرار میگیرد. هرچند این تقسیمبندی بهصورت کلی مطرح میشود، اما کارشناسان بازار سرمایه تأکید دارند که تحلیل دقیق هر نماد باید بر اساس صورتهای مالی، میزان صادرات، ساختار هزینهها و شرایط عملیاتی شرکت انجام شود. با این حال، بهطور سنتی این گروهها بهعنوان مهمترین و جذابترین فرصتهای دلاری در بورس ایران شناخته میشوند.
افزایش نرخ ارز معمولاً به رشد درآمدهای ریالی شرکتهای صادراتمحور منجر میشود، زیرا فروش ارزی این شرکتها با نرخ بالاتر تسعیر شده و به درآمد ریالی بیشتری تبدیل میشود. این موضوع میتواند در کوتاهمدت باعث افزایش سود هر سهم (EPS) و در میانمدت به بهبود وضعیت بنیادی شرکتها منجر شود. با این حال، تحقق این اثر مثبت منوط به آن است که شرکت سهم قابلتوجهی از فروش خود را بهصورت ارزی انجام دهد و در عین حال، ساختار هزینههای آن نیز قابل کنترل باقی بماند. در غیر این صورت، افزایش نرخ ارز لزوماً به رشد پایدار سودآوری منتهی نخواهد شد.
با وجود جذابیت سهام دلاری، سرمایهگذاری در این گروه از نمادها با ریسکهایی همراه است که سهامداران باید به آن توجه داشته باشند. یکی از مهمترین این ریسکها، احتمال اصلاح نرخ ارز است. در صورت کاهش قیمت دلار در بازار ارز، اثر حمایتی آن بر سودآوری شرکتهای دلاری تضعیف میشود و این موضوع میتواند منجر به افت درآمدها و نوسانات منفی قیمت سهام این شرکتها شود.
از سوی دیگر، بسیاری از صنایع دلاری به قیمتهای جهانی کامودیتیها وابستهاند. کاهش قیمتهای جهانی کالاها حتی در شرایط ثبات نرخ ارز نیز میتواند درآمد شرکتها را تحت فشار قرار داده و سودآوری آنها را کاهش دهد. علاوه بر این، تغییر در سیاستهای داخلی، از جمله مقررات صادراتی، تعرفهها یا سیاستهای ارزی، میتواند فضای نااطمینانی را برای این شرکتها و سهامداران آنها افزایش دهد. بر همین اساس، فعالان بازار سرمایه توصیه میکنند سهامداران با در نظر گرفتن سطح ریسکپذیری، افق سرمایهگذاری و تحلیل دقیق بنیادی، اقدام به انتخاب سهام دلاری در سبد خود کنند.
تحلیلگران بازار سرمایه در شرایط فعلی معتقدند ترکیب متعادل سهام دلاری با نمادهای بنیادی ارزنده میتواند راهبرد مناسبی برای سرمایهگذاران باشد. به باور کارشناسان، سهامدارانی که به دنبال رشد پایدار و حفظ ارزش دارایی خود هستند، بهتر است در کنار سهمهای وابسته به نرخ ارز، به سراغ شرکتهایی با سود تقسیمی مناسب، نسبت قیمت به درآمد (P/E) منطقی و روند رو به رشد فروش بروند تا ریسک سبد سرمایهگذاری خود را مدیریت کنند و از نوسانات شدید بازار در امان بمانند.
در همین حال، آغاز موج عرضه اولیهها در بورس و اعلام عرضه تعداد قابلتوجهی از نمادهای جدید تا پایان سال، بهعنوان یکی از فرصتهای جذاب پیشروی سرمایهگذاران مطرح میشود. عرضه اولیهها بهدلیل قیمتگذاری اولیه و استقبال نقدینگی، معمولاً میتوانند در کوتاهمدت بازدهی مناسبی برای سهامداران به همراه داشته باشند و نقش مکملی در سبد سرمایهگذاری ایفا کنند.
از سوی دیگر، بررسی میزان نقدشوندگی و شناوری سهام نیز از نکات مهم مورد تأکید تحلیلگران بازار است. سهامهایی که از شناوری مناسب و حجم معاملات بالاتری برخوردارند، معمولاً ریسک کمتری داشته و امکان خرید و فروش آسانتری برای سرمایهگذاران خرد فراهم میکنند؛ موضوعی که در شرایط نوسانی بازار اهمیت دوچندان پیدا میکند.
کلام پایانی
در شرایطی که بازار سرمایه ایران امیدواریهای تازهای را تجربه میکند، سهام دلاری بهعنوان یکی از بخشهای جذاب برای سرمایهگذاری میانمدت و بلندمدت خودنمایی میکنند. این گروهها بهویژه در سناریوی رشد دلار و تحرکات مثبت بازار جهانی کالاها میتوانند منافع قابلتوجهی برای سهامداران به همراه داشته باشند. با این حال، توجه به ریسکهای ارزی و ساختار بنیادی شرکتها در انتخاب سهمها، نقش مهمی در موفقیت سرمایهگذاری ایفا میکند.
